Op 4 mei is het weer zover. Op die dag herdenken we de gevallenen, de doden en alle andere slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. En niet meer alleen van de Tweede Wereldoorlog maar ook van de andere oorlogen die er in de loop van de tijd zijn geweest. Irak, Joegoslavië, Sebrenica, alle slagvelden waar medelanders het slachtoffer zijn geworden van oorlog en onveiligheid.Jarenlang dachten we er aan terug in de zekerheid, en in het vertrouwen dat zoiets hier en nu echt niet weer zou gebeuren.
We dachten aan de concentratiekampen (‘Tss, hoe heeft het zover kunnen komen, hoe heeft men dat niet kunnen zien’), aan het massaal volgen van radicale leiders en meningen, we dachten aan verraad, aan de deur dichtdoen voor hulpzoekenden en vluchtelingen. En dachten, ietwat arrogant dat dat heden ten dage nooit weer zou kunnen gebeuren. Wij wisten namelijk hoe het hoorde. Wij hadden al die films en documentaires gezien en, nee, dat zou ons niet gebeuren. Wij hadden met tranen in onze ogen gehoord van overlevenden hoe dankbaar ze waren dat er hulp werd geboden. En we hadden afkeurend ons hoofd geschud als het ging over mensen die een slaatje probeerden te slaan uit het leed van een ander. Over mensen die heulden met de vijand, tsss..
En nu. Nu is zijn de laatste soldaten zo’n 90 jaar. Zijn de laatste Holocaustoverlevenden ook 80, 90. En zijn er steeds minder mensen om ons er over te vertellen. En om ons te waarschuwen. Over hoe het was. Maar ook over hoe gemakkelijk je je mee laat slepen. Door een leider. Door opruiend praat. Door iemand die schreeuwt dat het gelukszoekers zijn. Dat hun geloof verkeerd is. Dat ze alles van ons afnemen en dat wij er slechter van worden. En als het even niet zo goed met je gaat, wat is er dan gemakkelijker om iemand de schuld te geven. Een vreemd iemand, die niet net zo is als jij. Die een ander geloof heeft of een andere nationaliteit. Die je niet persoonlijk kent maar die je wel verantwoordelijk houdt voor alles wat er mis is in je omgeving.
En nu. Nu is er onrust. Overal in de wereld. Ik sprak met één van mijn kinderen over oorlogen en we deelden beide het gevoel dat er binnen nu en, zeg maar 25 jaar wel eens oorlog kan komen. Een gedachte die ik 45 jaar lang nooit heb gehad maar die op dit moment helemaal niet zo ondenkbaar lijkt. En dat is erg. En dat is iets om bij stil te staan en over na te denken. Wat zou je doen. Waar zou je staan.
Maar we hebben één geluk. We hebben kunnen leren van de geschiedenis. We hebben de verhalen gehoord en de beelden gezien. Dit nooit weer. Dit nooit weer. We hebben daar jarenlang elk jaar 2 minuten over na kunnen denken. En dus weten we dat je nooit mensen moet veroordelen op basis van hun geloof, kleur, afkomst of hun levensovertuiging. En weten we dat we nooit moeten luisteren naar haatzaaiers en oproerkraaiers. Naar schreeuwers die bepaalde groepen overal de schuld van geven. En dat we voor onszelf moeten blijven denken. Over wat juist is en wat niet. En dat we moeten blijven vechten voor onze vrijheid. De vrijheid om te kunnen zeggen wat je wilt en wat je denkt. De vrijheid om te geloven wat je wilt en hoe jij dat wilt. De vrijheid om te leven waar en hoe jij dat wilt. De vrijheid om het met elkaar oneens te zijn.
Die vrijheid die alleen vrijheid is als ie voor ons allemaal geldt.
Heel veel om over na te denken.
Zullen we anders dit jaar 4 minuten stil zijn…….
Die&Die